U Galeriji Srpske akademije nauka i umetnosti u toku je izložba “Vlaho Bukovac – slikarstvo neprolazne lepote” koja je otvorena od 24. decembra 2020. godine do 28. marta 2021. godine. Odabrana dela ovog značajnog dalmatinskog slikara prikazana su u skladu sa konceptom neprolazne lepote, jer je upravo predstavljanje idealizovane prirode suštinski označilo njegovo delo.

Izložene slike nastale su u periodu od 1878. do 1922. godine i posledica su idejnih i stilskih iskaza tog vremena. Portreti, vladarski portreti, aktovi i žanr scene manifestuju slikarevu potrebu za kontinuiranim preobražajima, ali i dinamičan umetnički i kulturni život u Evropi. Izložba je pretežno zasnovana na Bukovčevim delima iz domaćih zbirki uz petnaest dela iz regiona.

Vlaho Bukovac (1822-1922) bio je srpski, hrvatski i evropski slikar, koji se razvijao i usavršavao u Parizu, Beču, Pragu i Engleskoj. U evropskim razmerama nema slikara koji se tokom svog stvaralačkog života toliko menjao pokazujući istraživački duh i kosmopoltizam.

Rođen je u Cavtatu kao Bijađo Fađoni, ali je po uzoru na dubrovačkog plemića, pisca, naučnika i političara Medu Pucića, slovenizovao prezime u Bukovac. Kao mladić boravio je u Americi, neko vreme bio je brodski kadet, živeo je u Južnoj Americi pa potom u Kaliforniji, gde je u San Francisku radio kao konobar. Tu mu je prva crtačka i slikarska iskustva preneo slikar italijanskog porekla Tojeti. Sa nešto zarađenog novca vratio se 1876. u Cavtat i odlučio da se potpuno posveti slikarstvu.

Upisao je studije na Školi lepih umetnosti u Parizu u klasi Aleksandra Kabanela tokom kojih je često izlagao na pariskom Salonu na kome je često bio nagrađivan. Kako ističu istoričari umetnosti, “Bukovac je odrastao u siromašnoj sredini, vrlo je rano počeo da se bori za egzistenciju, u inostranstvu se izdržavao tako što je radio u gostionicama, farbao reklame za poštanske kočije, ponekad je slikao i za ručak ili za berberina, ali se iz takvog života uzdigao i napravio veliki uspeh u Francuskoj“.

Na poziv crnogorskog kneza Nikole Petrovića iz Pariza odlazi na Cetinje, gde slika teme iz crnogorskog života i portrete. Posle “crnogorskih tema“ usledio je ciklus aktova i veliki uspeh 1882. sa slikom “Velika Iza“, za koju je tvrdi da je Bukovac uradio za pet dana inspirisan u to vreme popularnim bulevarskim romanom Aleksisa Buvijea iz 1879. o čuvenoj pariskoj kurtizani, koji je u nastavcima izlazio u “Mondu”.

Nakon Cetinja i Pariza, stiže i u Englesku, a od 1893. do 1903. radio je u Zagrebu, gde se kao centralna ličnost umetničkog života smatra utemeljivačem Hrvatskog kulturnog preporoda. U Zagrebu je okupljao mlade umetnike i književnike, pripremao osnivanje Umetničkog paviljona, predavao na Likovnoj akademiji, slikao portrete.

Beogradska kulturna javnost upoznala je njegovo delo na Prvoj jugoslovenskoj umetničkoj izložbi 1904, godinu dana pošto je iz Zagreba prešao u Prag. Bukovac je u Pragu postao profesor i upravnik-rektor na Likovnoj akademiji.

Bio je poznat kao slikar crnogorskog i srpskih dvorova, gde je slike potpisivao i ćirilicom. Osim Petrovića, portretisao je i Obrenoviće, ali i Karađorđeviće, a taj kontinuitet sa vlastima u Beogradu nastavljen je i u komunističkoj Jugoslaviji. Kabinet Josipa Broza otkupljivao je Bukovčeva dela, a sam nekadašnji doživotni predsednik SFRJ, bio je veliki poštovalac Bukovčevog stvaralaštva.

Održavanje izložbe u SANU simbolično potvrđuje slikarevu pripadnost ovoj ustanovi. Bukovac je bio dopisni član Srpskog učenog društva od 1884, počasni član Srpske kraljevske akademije od 1892, a od 1905. i njen dopisni član. Od 1919. bio je počasni član Jugoslovenske akademije nauka i umetnosti.

Autor izložbe je prof. dr. Igor Borozan koji će nedeljom u 12 časova održavati autorsko vođenje kroz izložbu. Takođe, svakog dana od 13 i 17 časova organizovano je stručno vođenje kroz izložbu. Ulaz je slobodan.